راهکارهای برون رفت از شرایط کرونایی در صنعت گردشگری
مقدمه
صنعت گردشگری در زمان بحران های طبیعی، بهداشتی، سیاسی و حتی اقتصادی حساس و آسیب پذیر است. با شیوع کرونا در ایران، گردشگری ایران نیز مانند کشورهای دیگر به مرز ورشکستگی رسیده است. هر کشوری بنا به شرایط خود باید بتواند مدیریت بحران کرده و با ارائه راهکارهایی از این مرحله به خوبی عبور کند. در ایران فعالان در حوزه دفاتر خدمات مسافرتی (آژانس های مسافرتی) به عنوان تولید کنندگان سفر، کارکنان واحدهای اقامتی و سایر موسسات گردشگری ضمن برنامه ریزی و ایجاد خلاقیت در شغل خود به حمایت و پشتیبانی بخش دولتی و نهاد های عمومی نیاز دارند تا چرخه ی این صنعت به حرکت درآید. به نظر کارشناسان ورود توریسم سلامت می تواند فشار وارده بر بیمارستان ها را کم کند.
گردشگری سلامت ایران
شبکه گردشگری سلامت، بعنوان پایه‌گذار توریسم سلامت در ایران و از مورد اعتمادترین مجموعه‌ها در حوزه توریسم سلامت است. ایرانیان از زمان هخامنشیان به موضوع سلامت اهمیت میدادند و زنان باردار شامل مرخصی می شدند همچنین یادگارهای باقیمانده در شهر نیشابور نشان‌دهنده نظام کانال‌کشی سنگی برای انتقال آب چشمه معدنی به نزدیکی معبد آناهیتا است. امروزه هم ایران خاستگاه بهترین متخصصین سلامت در جهان بوده و بعنوان یک مقصد پیشتاز برای درمان‌های مقرون به صرفه‌ی پزشکی و زیبایی در سطح منطقه و جهان به شمار می‌رود. با گذشت زمان مفهوم گردشگری سلامت از این هم فراتر رفته و شامل مسافرت بیماران به منظور دریافت انواع خدمات پزشکی شد بطوری که از بیشتر کشورهای دنیا برای عمل زیبایی (بخصوص بینی) مراجعه می کنند.
IRHTO برند گردشگری سلامت ایران است که توسط مؤسسه خدمات بین المللی سلامت (تپش) تأسیس شده و از سال ۸۵ با همکاری سازمان ها و نهادهای دولتی، خصوصی، آموزشی و دانشگاهی با هدف ارائه ی هر چه بهتر خدمات سلامت و پزشکی فعالیتش را آغاز نموده است.
طراحی سایت گردشگری سلامت یک راهکار مناسب برای دسترسی می باشد و همچنین در بیشتر سایت آژانسها نیز کاربرد دارد.
دلایل برتری ایران به عنوان کشور مهم دارای پتانسیل درمانی و گردشگری
- تحقیقات گسترده از طریق کنفرانس ها و کنگره های تخصصی
- اعزام هیات ویژه به کشورهای منطقه برای شناخت موانع شکل گیری و توسعه گردشگری
- اجرایی کردن گردشگری سلامت مبتنی بر رفتار نهادی و شبکه سازی
- حمایت دولت و عدم دخالت سازمان ها و نهادهای دولتی و شبه دولتی
- همکاری مراکز، شرکت ها و اشخاص حقوقی و حقیقی بخش درمان و غیر درمان مرتبط
- ایجاد زیرساخت ها در این حوزه
- برخورداری از ساختار منسجم، یکپارچه، انعطاف پذیر با کیفیت بالا و هزینه های پایین قابل رقابت با کشورهای منطقه
- بازاریابی یکپارچه گسترده و موثر با استفاده از تکنولوژی کارآمد بروز از جمله دانش IT با به کارگیری نیروی انسانی متخصص و جوان، دانش آموختگان و کارشناسان بازاریابی
- دسترسی آزاد، آسان و مطمئن گردشگران سلامت به خدمات درمانی و توریستی، بخصوص پوشش بیمه ای
- پرداخت مالی شفاف به صورت کارت اعتباری بنام گردشگر
- حمایت حقوقی از گردشگر بین المللی در راستای اعتماد سازی و افزایش کیفیت خدمات
- ویژگی ها و تاکتیک های مدل ارائه شده در برند IRHTO
کشور های مبدا گردشگری سلامت به ایران
گردشگران سلامت بیشتر از کشورهای جمهوری آذربایجان، عراق، ترکمنستان، افغانستان، کویت، سوریه، لبنان، بحرین و ترکیه هستند و ایران طی یک دهه‌ی گذشته پیشرفتی ۲۰ تا ۲۵ درصدی در حوزه‌ی گردشگری سلامت داشته است.
نقشه ی جدید دولت برای بازار گردشگری
نقشه راه جدید دولت برای بازار گردشگری کشور بر پایه چهار ستون استوار شده است. این چهار ستون شامل تصویر آینده بازار گردشگری، ارائه اقدامات لازم برای محقق شدن آن، توزیع برابر زمانی و مکانی سفر در کشور و بهره‌مندی و دسترسی عادلانه همگانی به سفر است. وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مسوولیت تهیه این سند را به عهده داشته است که در واقع در آن نقشه راه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت بازار گردشگری کشور مشخص شده است تا با استفاده از این نقشه بازار گردشگری رونق و توسعه پیدا کند.
همه دستگاه‌های دولتی باید متناسب با حوزه مسئولیت خود اقداماتی را انجام دهند. این سند نیز حاوی تکالیف، ماموریت‌ها و احکامی است که هر وزارتخانه باید انجام دهد. علاوه بر وزارت گردشگری که وظایف مهمی برعهده دارد وزارت بهداشت و درمان، راه و شهرسازی، امور اقتصادی و دارایی و وزارت امور خارجه نیز از جمله مهم‌ترین وزارتخانه‌ها در اجرایی کردن اهداف مربوط به رونق و توسعه بازار گردشگری محسوب می‌شوند.
راهکارهای کاهش آسیب به صنعت گردشگری در زمان کرونا
بدون شک حمایت از عرضه کنندگان و تولیدکنندگان سفر که در حال حاضر بخاطر شیوع کرونا دچار مشکلات فراوانی شده اند بسیار ضرروری می باشد و باید به دنبال راهکارهایی بود که از عواقب زیان بار بحران ها جلوگیری نموده یا بتواند مرهمی بر زخم ناشی از این بحران ها باشد. باید توجه داشت حفظ نیروهای متخصص و جلوگیری از تعدیل آن ها برای هرگونه حمایت از فعالان صنعت اعم از ارائه تسهیلات و یا سایر حمایت‌ها امری ضرروری است.
برخی از راهکارهای پیشنهادی برای عبور از بحران هایی مثل کرونا عبارتند از
- وجود دبیرخانه دائمی برای مدیریت بحران گردشگری
- استفاده از ظرفیت های علمی دانشگاه ها در راستای آسیب شناسی و یافتن راهبرد و ارائه راهکار و سیاست های راهبردی
- پرداخت تسهیلات کم‌بهره و با تنفس یک تا دو ساله از سوی بانک‌ها ویژه ی متقاضیان تأسیسات گردشگری از منابع استانی
- تسهیلات ویژه بانکی به منظور راه‌اندازی استارت آپ های گردشگری با موضوع ارائه طرح‌هایی برای برون‌رفت از بحران‌های ناشی از بیماری کرونا
- لزوم تخصیص تسهیلات بلاعوض از محل کمک‌های فنی و اعتباری از طریق سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان‌ها در قالب انعقاد تفاهم نامه طرح های اقتصادی، فرهنگی و گردشگری ویژه مراکز گردشگری که نیاز فوری به تزریق نقدینگی دارند
- اختصاص یارانه نقدی از طرف دولت ویژه ی تأسیسات گردشگری که به عنوان واحدهای کم درآمد و آسیب‌پذیر محسوب می‌شوند
- جایگزینی محصولات گردشگری با بهره‌گیری از دانش برنامه‌ریزی گردشگری در ایجاد رشد اقتصادی کشور
- لزوم انعقاد تفاهم‌نامه توسط انجمن‌های دفاتر خدمات مسافرتی استان‌های هم‌جوار با یکدیگر برای رونق گردشگری داخلی به‌عنوان جایگزین تورهای ورودی در مواقع بحران
- استفاده از رسانه‌ها مانند صدا و سیما و اختصاص بخش‌های گفتگوی ویژه خبری در شبکه‌های صداوسیما با موضوع بحران‌های گردشگری به‌عنوان یک دغدغه ملی و آگاه‌سازی عموم مردم و فعالان گردشگری در این زمینه
- الزام تشکیل صندوق سرمایه توسط انجمن ها و جوامع گردشگری و بهره‌مندی برای واحدهای عضو صندوق در مواقع ضروری
- معافیت‌های مالیاتی و حق بیمه کارفرمایان تأسیسات گردشگری حداقل به مدت یک سال
- پیش فروش محصولات و خدمات گردشگری در حوزه گردشگری در زمان های کم ترافیک به جهت تحریک تقاضا
- ارائه سیستم پیش فروش خدمات گردشگری به مجموعه‌های تجاری به‌عنوان جوایز انگیزشی با تامین منابع ارزان قیمت برای فعالان گردشگری
- ارائه ی بسته های گردشگری تشویقی رایگان برای بیمه شدگان و بازنشستگان لشگری و کشوری
- تعیین و تقسیم‌بندی وظایف و نوع حمایت‌های (مالی، معنوی و اجرایی) دستگاه‌ها و نهادهای ذیربط در مواقع بحران گردشگری به‌عنوان یک وظیفه ملی
- کاهش هزینه‌های ارائه خدمات و محصولات گردشگری در دوران پساکرونا به‌منظور سهولت استفاده از این خدمات برای جامعه
- ایجاد نشاط عمومی با رعایت پروتکل های بهداشتی در قالب جشنواره و رویدادهای گردشگری در حوزه های مجازی و محیطی
- مشارکت فعالان اقتصادی و کسب و کارها در اهدای جوایز انگیزشی از محل هزینه های بازاریابی و تبلیغات
- نگهداشتن پتانسیل‌های گردشگری و کسب درآمد با به خدمت گرفتن ظرفیت‌های گردشگری مجازی و تورهای آنلاین
- تهیه بسته‌های سفر با خلاقیت و نوآوری توسط دفاتر خدمات مسافرتی به‌منظور رونق دوباره سفرها همراه با دستورالعمل‌های سلامت
امیدواریم که در عصر فناوری ارتباطات با تکیه بر دانش و خرد جمعی از این بحران جهانی به سلامتی عبور کنیم و شاهد رونق دوباره و بیشتر این صنعت در کشور عزیزمان باشیم.
